nowości 2025

Wojciech Juzyszyn Efemerofit

Gustaw Rajmus Królestwa

Karol Samsel Autodafe 8

książki z 2024

Anna Andrusyszyn Pytania do artystów malarzy

Edward Balcerzan Domysły

Henryk Bereza Epistoły 2

Roman Ciepliński Nogami do góry

Janusz Drzewucki Chwile pewności. Teksty o prozie 3

Anna Frajlich Odrastamy od drzewa

Adrian Gleń I

Guillevic Mieszkańcy światła

Gabriel Leonard Kamiński Wrocławska Abrakadabra

Wojciech Ligęza Drugi nurt. O poetach polskiej dwudziestowiecznej emigracji

Zdzisław Lipiński Krople

Krzysztof Maciejewski Dwadzieścia jeden

Tomasz Majzel Części

Joanna Matlachowska-Pala W chmurach światła

Piotr Michałowski Urbs ex nihilo. Raport z porzuconego miasta

Anna Maria Mickiewicz Listy z Londynu

Karol Samsel Autodafe 7

Henryk Waniek Notatnik i modlitewnik drogowy III

Marek Warchoł Bezdzień

Andrzej Wojciechowski Zdychota. Wiersze wybrane

PONIEWCZASIE. Stopa Henryk

2025-02-02 11:47

STOPA HENRYK (1934-1996). To samo imię i nazwisko. Poetka Helena Nikiel i sybiraczka Helena Nikiel (Stopa-Nikiel), autorka m. in. wspomnień „Myśmy tutaj szli z...” (Białystok 2002, 2006). Znam nieco późniejszą publikację sybiraczki Nikiel, deportowanej wraz z matką i młodszym bratem Henrykiem (13 IV 1940).
Postaram się przeczytać książki poetyckie Heleny Nikiel („Wizerunki”, „Po drugiej stronie rzęs”, „O świcie poranka”), nie zaniedbując wszakże sybiraczki Heleny Stopy-Nikiel i jej świadectwa: „w czasie naszego pobytu na Sybirze mówiło się, że los mężczyzn na ogół był lżejszy niż los kobiet. Mężczyźni, aczkolwiek zagrożeni śmiercią, żyjący w ciągłej niepewności jutra, zmuszani do ciężkiej pracy i przebywający w niewoli, zawsze mieli jakiś dach nad głową i trochę (...) strawy i w danej sytuacji troszczyli się tylko o siebie. Natomiast kobiety musiały dosłownie walczyć o dach nad głową, ubranie i wyżywienie dla siebie i często bardzo małych dzieci (...), no i jeszcze podołać pracy ponad siły”.

Helena Nikiel: „Myśmy tutaj szli. Przez kazachstańskie stepy i afrykańską dżunglę do Polski. Wspomnienia z zesłania”. Fundacja „Nasza Przyszłość”, Szczecinek 2008, s. 178

[4 VII 2024]
© Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki