nowości 2025

Wojciech Juzyszyn Efemerofit

Gustaw Rajmus Królestwa

Karol Samsel Autodafe 8

książki z 2024

Anna Andrusyszyn Pytania do artystów malarzy

Edward Balcerzan Domysły

Henryk Bereza Epistoły 2

Roman Ciepliński Nogami do góry

Janusz Drzewucki Chwile pewności. Teksty o prozie 3

Anna Frajlich Odrastamy od drzewa

Adrian Gleń I

Guillevic Mieszkańcy światła

Gabriel Leonard Kamiński Wrocławska Abrakadabra

Wojciech Ligęza Drugi nurt. O poetach polskiej dwudziestowiecznej emigracji

Zdzisław Lipiński Krople

Krzysztof Maciejewski Dwadzieścia jeden

Tomasz Majzel Części

Joanna Matlachowska-Pala W chmurach światła

Piotr Michałowski Urbs ex nihilo. Raport z porzuconego miasta

Anna Maria Mickiewicz Listy z Londynu

Karol Samsel Autodafe 7

Henryk Waniek Notatnik i modlitewnik drogowy III

Marek Warchoł Bezdzień

Andrzej Wojciechowski Zdychota. Wiersze wybrane

BŁĘDNIK ONLINE, "Na początku był czyn"

2017-12-08 06:48

„Na początku było słowo”, czytamy w ewangelii św. Jana. Ewangelista w istocie jednak mówi, że na początku był czyn. Ponieważ „słowo” w sensie gramatycznym odnosi się do sfery czynu. Znaczyło ono kiedyś tyle, co „verbum”, „czasownik”. Czasownik porusza rzeczownikiem, każe mu czynić to lub owo. Faust u Goethego przeciwstawia „słowo” „czynowi”, a dzieje się tak zapewne dlatego, że nie udało mu się wniknąć głębiej w naturę „verbum”. Powiada: „Na początku był czyn” i cieszy się, jakby coś naprawdę odkrył. Tymczasem nie porzuca ani na chwilę kręgu biblijnego. Bóg jako stworzyciel świata i sam świat jest odwiecznie energią i procesem, a nie jakimś obiektem czy idolem. Wie o tym m.in. fizyko-metafizyka współczesna, dla której kosmos to raczej dzianie się, niż kolekcja przedmiotów, w skali makro i mikro. Lecz jeśli to wszystko prawda, to powinniśmy chyba przekonstruować nasz język. Mówimy w nim o rzeczywistości tak, jakby była domeną rzeczy (oraz rzeczowników) poruszanych czynnościami, a nie na odwrót,  działania zastygającego ewentualnie w rzeczy (na kształt strumieni, które zamarzają zimą). Mówimy na przykład, że „deszcz pada” i „drzewo rośnie”, zamiast „pada deszczem” i „rośnie drzewem”, eksponując dynamiczną strukturę istnienia. Owszem, słyszałem o dialekcie wysuwającym na pierwsze miejsce czasowniki (lub imiesłowy odczasownikowe), nie rzeczowniki; mam na myśli gwarę  Indian Hopi. Niestety nie jestem językoznawcą ani etnologiem i nie potrafię odgadnąć, jakim cudem to właśnie Hopi pierwsi wpadli na pomysł nazywania świata w sposób prawidłowy, czyli odrzeczowiony, energetyczny i płynny.